FRANKFURT – Türkiye’den Federal Almanya’ya göçün serüveniyle ilgili yayın hiç olmadı değil. Oldu. Ancak, istisnalara rağmen, bu göçü başından itibaren bizzat yaşayan birinci ve ikinci kuşağın deneyimleri geleceğe hakkıyla aktarılmadı. Yaşam koşullarının Almanya’ya giden birinci ve ardından ikinci kuşak için hiç kolay olmadığı biliniyor. Yaşananların yayımlanmaması, Türklerde yazı alışkanlığının bulunmamasına bağlanıyor. Bu “deneyim aktarma mekanizması”, şimdilerde art arda yayımlanan anılarla hareketleniyor. Nitekim, uzun yıllar Almanya’da gazeteciliğin her kademesinde çalışan, bir dönem Hürriyet gazetesinin Avrupa baskılarını yöneten Halit Çelikbudak da “Umut Peronu – Almanya’ya Göç Serüveni” başlıklı son kitabında ailesinin ve kendisinin yaşamını eksen alarak Almanya’ya göçü anlattı. Önceki yıl Avrupa’daki Türk gazeteciliğinin tarihini “Beyaz Yerler Siyah Olacak – Türk Gazeteciliğinin Avrupa Macerası” başlığıyla kitaplaştıran Çelikbudak, sorularımızı yanıtladı.
– Sizi bu kitabı yazmaya yönelten düşünce neydi?
– Hürriyet’in Avrupa baskıları yayın yönetmeni olarak Türkiye ile Almanya arasındaki işgücü göçünün 50’nci yılı nedeniyle bir kitap hazırlanmasını sağladım. Göçün 50’nci yılı nedeniyle gazeteden bir çağrı yaparak ailelerin göç hikâyelerini, özlemlerini anlatmalarını istedik. Bunları derleyip önce gazetede yayınladık. Daha sonra kitap haline getirdik. Benim ailem de yarım yüzyılı aşkın bir süre önce Türkiye’den Almanya’ya göç etmişti. Ben de ikinci nesil göçmenim. Beni bu kitabı yazmaya yönelten ilk düşünce böyle doğdu.
– Kitap bir otobiyografi mi, yoksa göçün mü tarihi?
– Kitabın adı her ne kadar “Almanya’ya göç serüveni” olsa da konusu daha geniş. Ressamlar bazen yaptıkları resmin tamamını görmek, o ana kadar yaptıklarını değerlendirmek için tuvalden birkaç adım geri giderler… Benzer şekilde, bu kitapta ben de biraz geri giderek çerçeveyi genişlettim. Ailem Kırım kökenli… 1864 yılında Kırım’dan yola çıkıp Romanya üzerinden Anadolu’ya, Bursa’ya göç ediyor. 1960’lı yıllarda da Bursa’dan Almanya’ya göç ediyor. Dolayısıyla yaklaşık 150 yıllık bir göç hareketi… Belgeleriyle bu büyük göçü anlattım.
Devamı www.01.AVRUPA-KULTUR.eu adresinde
